دوره عمر محصول
برای اینکه به حداکثری موفقیت در بازار دست یابیم باید محصول خود را مدیریت کنیم و یکی از مواردی که مرتبط با مدیریت محصول می باشد در نظر گرفتن چرخه دوره عمر محصول هست. در این پست قصد داریم چرخه دوره عمر محصول معرفی کنیم . برخی از خبرگان صنعت نیز این دوره را 4 مرحله و برخی 5 مرحله معرفی کردند. در اینجا قصد داریم دوره 5 مرحله ای را معرفی کنیم.
دوره عمر محصول بیانگر دوره دوام محصول در بازار می باشد. طی پژوهش های صورت گرفته می توان دوره عمر محصول را به دوره تقسیم نمود که عبارتند از:
-
- معرفی
- رشد
- بلوغ
- اشباع
- رفتن به پایین
-
معرفی
مرحله اول از دوره عمر محصول، مرحله معرفی محصول می باشد. در این مرحله میزان تولید از محصول به تعداد کم می باشد . علت اینکه محصول در این مرحله به تعداد کمی تولید می شود این است که محصول در ابتدا برای مصرف کننده ناشناخته می باشد و حاشیه سود در سطح پایینی قرار دارد. سطح فروش در این مرحله پایین هست زیرا تبلیغات و فعالیت های مربوط به فروش در بازار برای ایجاد تقاضا نیازمند گذر زمان می باشد. بدلیل اینکه مصرف کنندگان تمایل و رغبت زیادی به مصرف کالاهای ناشناخته ندارند فروشندگان مجبور به تبلیغ و دادن تخفیف جهت آشنایی مصرف کنندگان با محصول تولیدی می باشند.
حساسیت این مرحله باتوجه به هزینه های بالا و حاشیه سود اندک به نحوی است که ممکن است خیلی از تولید کنندگان با شکست محصول مواجه شوند . راز موفقیت در این مرحله عبارتست از تحقیق و میزان مهارت مهندسین در تولید محصول و مهارت در آزمایش و معرفی محصول به نحوی که نظر مصرف کنندگان به خود جلب نماید.
-
رشد
دومین مرحله از دوره عمر محصول مرحله رشد می باشد اگر محصول تولید شده مرحله اول (معرفی) با موفقیت سپری کند در این مرحله فروش محصول با سرعت بیشتری رشد می کند و مصرف کنندگان با محصول بیشتر آشنا می شوند و رغبت به خرید و آزمایش محصول جدید می کنند. در این مرحله تولیدکنندگان درصدد توزیع بیشتر محصول در بازار و جلب اعتماد مصرف کنندگان می باشند. در این مرحله خرده فروشان نیز وارد عمل می شوند و محصول را با قیمت کمی بالاتر به فروش می رسانند. تولید کنندگان در این مرحله دو تا رویکرد دارند : یکی اینکه خودشان مراکز فروش برای محصولات خود با قیمت تعیین شده ایجاد کنند و دیگری اینکه با خرده فروشان همراهی کنند.
در مرحله رشد، تولیدکنندگان به قیمت محصولات تولید شده را افزایش می دهند تا بتوانند به تولید خود ادامه دهند و هزینه های دیگر پوشش دهند.
راهبردهایی که در این مرحله می توان در نظر گرفت عبارتند از:
- راهبردهایی که بر حفظ سهم خود در بازار تاکید دارند.
- راهبردهایی که بر افزایش سهم خود در بازار تاکید دارند.
-
بلوغ
سومین مرحله از دوره عمر محصول مرحله بلوغ می باشد. در این مرحله رقبا با مشاهده موفقیت محصول تولید شده تمایل پیدا می کنند که به این بازار وارد شوند پس در این مرحله رقابت به نحوی محسوس می شود. باتوجه به داخل شدن رقبا به بازار و کاهش جذابیت محصول تولید شده توسط مصرف کنندگان، رشد نرخ فروش کاهش می یابد . بنابراین تولیدکنندگان برای جبران این موضوع اقدام به بهبود و افزایش کیفیت محصول خود می کنند. در این مرحله هزینه های بازاریابی و تبلیغات افزایش پیدا می کند و قیمت ها شکسته می شوند. اینجاست که تولید کنندگان به فکر تولید محصول دیگری می افتند.
-
اشباع
چهارمین مرحله دوره عمر محصول مرحله اشباع می باشد. در این مرحله تقاضا برای محصول به بالاترین حد خود می رسد و با توجه به بازار و رقبا، میزان فروش سیر نزولی پیدا خواهد کرد.
-
رفتن به پایین
پنجمین مرحله دوره عمر محصول مرحله نزول است . بعد از اینکه میزان فروش محصول در مرحله چهارم (اشباع) به بالاترین سطح خود رسید. در این مرحله تقاضا به شدت کاهش می یابد و حیات محصول در بازار بستگی به پایین نگه داشتن هزینه ها دارد.( وجود رقبا و افزایش کیفیت محصولات و حضور محصولات جدید و کاهش جذابیت محصولات تولید شده برای مصرف کنندگان باعث این امر می شود)
راهبردهای پیشنهادی در این مرحله عبارتند از:
- راهبرد سود نهایی
- راهبرد خروج از صنعت
- راهبرد حفظ
- راهبرد باقی ماندن
- راهبرد ادغام
- راهبرد چرخش بازار
- راهبرد چرخش محصول
